Kościół ma inne kryteria Sługi Bożego - powiedział prymas Józef Glemp podczas mszy w warszawskiej Archikatedrze. Z bardzo emocjonalnej homilii wynikało, że są to kryteria inne niż ma ogromna większość wiernych w Polsce. Z żalu prymasa, że to wola opinii publicznej, przed którą ugiął się Watykan, doprowadziła do uniemożliwienia objęcia arcybiskupowi Stanisławowi Wielgusowi funkcji metropolity warszawskiego i z tej uwagi o kryteriach można wyciągnąć wniosek, iż przynajmniej część hierarchii kościelnej nie życzy sobie i uważa za niesłuszne poddawanie duchownych i ich postępowania ocenom moralnym ludu Bożego.
Trudno byłoby o wyraźniejsze świadectwo przyczyn rozdziału kościoła instytucjonalnego od społeczeństwa, jaki tak dramatycznie dał o sobie znać w ostatnich dniach, a nawet jeszcze wcześniej, z momentem, w którym lustracja zaczęła dosięgać kleru. Biskupi i księża, którzy uwikłani byli we współpracę z komunistyczną Służbą Bezpieczeństwa nie są po prostu gotowi do autokonfrontacji z własną przeszłością. Z tchórzostwa, a najpewniej z pychy nie chcą ani wyznać win, ani za nie żałować. Sam arcybiskup Wielgus i jego zachowanie, odkrawanie prawdy o sobie samym jak salami, po plasterku, taktyczne zagrywki i w końcu suche przeprosiny, który nie były ani odruchem serca, ani potrzebą sumienia, są najlepszym dowodem. Piotr, na którego tak się wszyscy obrońcy Wielgusa powołują, zapłakał. Arcybiskup pozostał niewzruszony.
Współpraca z SB każdego Polaka, w tym i księży, jest dziś i musi być sprawą publiczną. Nie ma od tego ucieczki. I nie ma możliwości, ani moralnej, ani prawnej, aby z powszechnych reguł lustracji wyłączyć kler. Prawda jest jedna, nie tylko generalnie, górnolotnie, w kazaniach i listach pasterskich, ale także w sprawach publicznych i codziennym życiu. Zamiast przedłużać pozorowanymi działaniami drzemiących komisji kościelnych ten kryzys, który coraz bardziej jest kryzysem zaufania do hierarchii, a może przerodzić się w kryzys kościoła po prostu, trzeba wreszcie stanąć w prawdzie. Kapłani są ludźmi i podlegali słabościom, jak wszyscy inni. Więc niech teraz dadzą przykład odwagi.
Ksiądz prymas Józef Glemp ocenił też niesłychanie krytycznie Instytut Pamięci Narodowej. Powiedział, że jest to plama, z której trzeba się wydobyć. To nie IPN jest plamą, ale jego zasoby archiwalne, świadectwo upadku wielu ludzi jest morzem plam, które nas zatopi, jeśli go nie osuszymy prawdą i pokutą.
Słowa o cierpieniach, jakie dotknęły w PRL księdza Wielgusa na skutek krzyków i wrzasków SB-ków zabrzmiały w świetle pamięci o biskupie Kaczmarku, prymasie Wyszyńskim, księżach Popiełuszce i Suchowolcu oraz wielu innych tylko groteskowo. Nie było ingresu, był regres.
